Zastanawiałeś się, dlaczego na polskich lotniskach i dworcach jest tak mało fontann? Odpowiedź to skomplikowana mieszanka prawa budowlanego, planów ewakuacji i twardych zasad antyterrorystycznych. Odkryj z nami ten fascynujący temat!
Stoisz na Dworcu Centralnym w Warszawie, a może czekasz na lot z Okęcia. Powietrze jest nieco duszne, gwar rozmów miesza się z komunikatami z głośników. Czyż chłodny, kojący plusk fontanny nie byłby w tym miejscu idealnym dopełnieniem? No właśnie… gdzie one właściwie są? Okazuje się, że instalacja wodotrysku w takim miejscu to nie kwestia wezwania hydraulika. To podróż przez labirynt kodeksów budowlanych, protokołów bezpieczeństwa i strategii antyterrorystycznych. Zanurzmy się w ten temat.
Więcej niż wodotrysk: Fontanna jako obiekt budowlany
W potocznym rozumieniu fontanna to element małej architektury, estetyczny dodatek. Jednak w oczach polskiego prawa to poważne przedsięwzięcie budowlane. Spontaniczność jest tu wykluczona. Taki obiekt, zgodnie z Prawem budowlanym, często kwalifikowany jest jako budowla. Wymaga to uzyskania szereg pozwoleń, w tym wodnoprawnego i budowlanego. Musi wpisywać się w Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, a jej projekt uwzględniać złożoną infrastrukturę podziemną — systemy zasilania, uzdatniania i odprowadzania wody. W praktyce fontanna ma status niewielkiego budynku, tyle że z o wiele bardziej skomplikowaną hydrauliką.
Od znikającej fontanny na Centralnym po poidełka na Okęciu
Historia publicznych wodotrysków w polskich węzłach komunikacyjnych jest krótka i pełna zwrotów akcji. Mało kto pamięta, że w pierwotnych planach hali głównej Dworca Centralnego w Warszawie figurowała marmurowa fontanna. Zniknęła jednak w mrokach historii, ustępując miejsca pragmatyzmowi i przestrzeni komercyjnej.
Prawdziwa „wodna rewolucja” nadeszła z innej strony i miała charakter utylitarny. W 2017 roku Lotnisko Chopina, jako pionier, zainstalowało darmowe źródełka z wodą pitną. To był ukłon w stronę pasażerów i środowiska — koniec z wszechobecnym plastikiem. Gest ten, choć skromny, pokazał zmianę myślenia. Jednak wielka estetyka wciąż czekała na swój moment. Ten nadszedł we Wrocławiu. Zrewitalizowany Dworzec Główny, z przepięknymi fontannami na placu przed budynkiem, stał się dowodem na to, że da się połączyć historyczną tkankę, funkcję transportową i wysmakowaną sztukę wodną. To chlubny wyjątek potwierdzający regułę.
Każdy zakamarek pod lupą: Fontanna na celowniku służb
Dochodzimy do sedna problemu, do miejsca, w którym estetyka zderza się z twardą rzeczywistością. Węzły komunikacyjne, takie jak lotniska czy główne dworce kolejowe, to obiekty infrastruktury krytycznej. Tu każdy element przestrzeni jest analizowany pod kątem potencjalnych zagrożeń.
Po pierwsze, linia wzroku i możliwość ukrycia ładunku. Złożona konstrukcja fontanny, z jej nieckami, dyszami i elementami dekoracyjnymi, tworzy zakamarki. Z perspektywy służb bezpieczeństwa to potencjalne miejsca do podłożenia niebezpiecznego pakunku, trudne do stałego monitorowania i szybkiej inspekcji.
Po drugie, koszmar ewakuacji. W sytuacji zagrożenia liczy się każda sekunda. Drogi ewakuacyjne muszą być szerokie, proste i pozbawione przeszkód. Duża, centralnie umieszczona fontanna może w tragiczny sposób stać się wąskim gardłem, tamującym przepływ tłumu i utrudniającym akcję ratunkową.
Jednak współczesne myślenie o bezpieczeństwie odchodzi od budowania fortec. Filozofia CPTED (Crime Prevention Through Environmental Design), czyli zapobieganie przestępczości przez projektowanie architektoniczne, pokazuje, że można myśleć inaczej. W tej koncepcji masywna, odpowiednio zaprojektowana fontanna może stać się… elementem systemu bezpieczeństwa. Może pełnić funkcję naturalnej bariery uniemożliwiającej wjazd w strefę dla pieszych rozpędzonego pojazdu.
Nie można też ignorować szerszego kontekstu. Niedawne wydarzenia, od kryzysu na granicy, gdzie używano armatek wodnych, po cyberataki na polskie systemy wodociągowe, pokazują, że w nowoczesnych konfliktach woda i jej infrastruktura stały się celem. To sprawia, że decydenci podchodzą do każdej nowej instalacji wodnej w miejscu publicznym z podwójną ostrożnością.
Czy w CPK napijemy się wody z fontanny?
Jaka jest więc przyszłość? Z pewnością jest płynna. Technologia oferuje rozwiązania, o których dawniej można było tylko marzyć. Inteligentne fontanny ze zintegrowanym oświetleniem LED, programowalnymi pokazami, a przede wszystkim z zamkniętymi, zrównoważonymi systemami recyklingu wody, stają się coraz bardziej dostępne.
Największym testem dla tej nowej wizji będzie Centralny Port Komunikacyjny. Projektowany od zera, z myślą o najwyższych standardach bezpieczeństwa, CPK stanowi idealną okazję do wkomponowania „bezpiecznych fontann” już na etapie deski kreślarskiej. Elementów, które będą jednocześnie piękne i wpisane w krajobraz bezpieczeństwa. Trend zmierza w kierunku obiektów wielofunkcyjnych: fontanny, która jest jednocześnie punktem orientacyjnym, systemem chłodzenia przestrzeni, barierą ochronną i instalacją artystyczną.
Podsumowanie: To skomplikowane, ale nie niemożliwe
Dlaczego więc fontanny są tak rzadkie w polskich węzłach komunikacyjnych? Ponieważ ich los rozgrywa się na styku rygorystycznego prawa budowlanego, jeszcze surowszych wymogów bezpieczeństwa i estetycznych aspiracji.
Choć pewnie nie zobaczymy w najbliższym czasie na każdym dworcu fontann w stylu rzymskim, przyszłość rysuje się obiecująco. W miarę jak projektowanie i technologia stają się inteligentniejsze, możemy spodziewać się coraz ciekawszych rozwiązań wodnych — bezpiecznych, ekologicznych i miłych dla oka podróżnego. A następnym razem, gdy zobaczysz na lotnisku proste poidełko, doceń je. Przeszło długą drogę, by się tam znaleźć.
Jeśli te architektoniczne i technologiczne wyzwania Cię inspirują, a marzysz o wkomponowaniu przemyślanego obiektu wodnego w przestrzeń publiczną lub prywatną, warto zaufać ekspertom. Firmy takie jak C4Y specjalizują się w projektowaniu i budowie miejskich fontann, doskonale rozumiejąc złożoność przepisów i wymogów bezpieczeństwa, potrafiąc połączyć je z unikalną wizją artystyczną.
